Buộc chân tay người chết là một thực tế lịch sử có từ thời xa xưa. Nhiều người hiện nay thường tỏ ra tò mò và thắc mắc về nguồn gốc và lý do tại sao người chết phải buộc chân tay? Hãy cùng Phúc An Viên khám phá chi tiết trong bài viết ngày hôm nay để hiểu rõ hơn về tình hình này!
Phong tục tại sao người chết phải buộc chân tay có nguồn gốc từ miền Bắc Việt Nam, nơi sau khi người mất, gia đình thường tiến hành việc tắm rửa cơ thể và sau đó cột chân tay người mất vào bả vai. Theo truyền thống, hành động này được coi là biện pháp phòng tránh hiện tượng quỷ nhập tràng.
Quỷ nhập tràng được mô tả là những linh hồn chết oan, không thể chuyển hóa và sống một cách bất ổn trên trần gian. Tin đồn kể rằng, những linh hồn này sẽ tìm kiếm xác của những người mới qua đời để nhập vào, khiến xác chết bật dậy và gây hoảng sợ cho người xung quanh. Theo truyền thống, buộc chân tay người chết là biện pháp ngăn chặn quỷ nhập tràng từ việc kiểm soát cơ thể, từ đó giữ cho thi hài không thể di chuyển.
Ở miền Nam, thay vì buộc chân tay, người ta thường nhốt mèo trong nhà, đặc biệt là mèo đen, để tránh hiện tượng tương tự. Tin đồn cho rằng, nếu mèo đen nhảy qua xác người chết, sẽ làm cho xác chết bật dậy và di chuyển. Người bị "đụng" vào bởi xác chết sau đó cũng được coi là định mệnh không may.
Mặc dù các tin đồn tại sao người chết phải buộc chân tay đã bị khoa học lý giải và chứng minh không có liên quan gì đến hiện tượng quỷ nhập tràng, nhưng với nền văn hóa tâm linh lâu đời, nhiều vùng miền Bắc vẫn giữ và thực hiện phong tục này đến ngày nay.
Theo góc độ khoa học, khi con người qua đời, tim sẽ ngừng đập và máu ngưng lưu thông, dẫn đến cơ thể chuyển sang màu trắng bệt và nhiệt độ cơ thể giảm khoảng 1 độ C mỗi giờ. Khi máu ngưng lưu thông hoàn toàn, cơ thể trở nên cứng đơ như bị đông lạnh.
Trong khoảng 2-3 giờ sau khi cơ thể bắt đầu giảm nhiệt độ, sự giảm ATP xuất hiện. ATP, phân tử vận chuyển năng lượng đến tế bào, sự suy giảm này khiến các bó cơ trong cơ thể cứng lại. Hiện tượng đông cứng bắt đầu từ vùng mí mắt, cơ bồ và lan tỏa ra toàn bộ cơ thể trong vòng 12 giờ.
Sự giảm ATP làm cho các nhóm cơ co lại hoặc giãn ra. Máu còn lại trong cơ thể bị dồn xuống và đẩy lên phía trên. Sự co dãn của các bó cơ cùng với áp lực từ máu làm cho cơ thể trông như đang động đậy. Trong một số trường hợp, khi sự giảm ATP diễn ra nhanh chóng, cơ bị co rút và có thể khiến thi thể bật dậy, tạo ra hiện tượng được mô tả như "quỷ nhập tràng." Chính vì điều này cũng phần nào lý giải lý do tại sao người chết phải buộc chân tay.
Buộc tay chân của người mất trước khi đắp chiếu là một biện pháp để tránh cơ thể bị co quắp, ngăn chặn sự sợ hãi cho người khác. Điều này cũng giúp tránh tình trạng người chết bị cứng lạnh hoặc co rúm, không bỏ lọt áo quan. Khi tiến hành lễ khâm liệm nhập quan và đặt thi thể vào quan tài, tất cả dây buộc tay, buộc chân, buộc vai... sẽ được cắt bỏ.
Theo truyền thống dân gian, có những phương pháp để làm cho cơ thể người chết trở nên linh động và thoải mái trong quá trình chuẩn bị và đưa vào áo quan. Một số phương tiện thông thường bao gồm:
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng những phương pháp truyền thống này không có cơ sở khoa học và không được khuyến khích trong môi trường y tế hiện đại. Trong các nghi lễ chôn cất và mai táng, quy trình xử lý thi thể được thực hiện theo các quy định an toàn và vệ sinh y tế.
Ngoài hiện tượng cần lý giải là tại sao người chết phải buộc chân tay, thì thủ tục hú hồn trước nhập quan cũng khiến nhiều người phải tò mò. Phương thức hú hồn hú vía và việc leo lên mái nhà để thực hiện lễ cầu hồn được xem là một phong tục tâm linh, thường được áp dụng trong những trường hợp người mất có dấu hiệu choáng váng, ngất, hoặc thậm chí bị tưởng chết. Trong truyền thống, người thực hiện sẽ cầm chiếc áo quần của người mất và leo lên mái nhà, sau đó hú hồn hú vía bằng cách gọi tên của người đã qua đời cùng với lời cầu nguyện.
Nhiều lý do có thể đưa ra để giải thích việc thực hiện phong tục này. Một số người tin rằng hành động này có thể kích thích tâm hồn của người chết, giúp họ hồi tỉnh hoặc cảm thấy được sự chăm sóc và tình thương từ người sống. Trong một số trường hợp, có người tin rằng những biện pháp như vậy có thể giúp tâm hồn của người chết tìm đường về nhà.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các biện pháp này không có cơ sở khoa học và thường không liên quan đến các phương pháp y tế hiện đại. Mặc dù có những trường hợp tưởng chết nhưng sau đó sống lại, nhưng nguyên nhân của sự sống lại này thường được giải thích từ góc độ y học chính xác hơn.
Phong tục này thường thể hiện sự hy sinh và tình cảm tiếc thương của người sống, và cho dù có đúng hay không, nó thường được thực hiện như một cách để thỏa mãn tâm linh và giúp người sống giải tỏa cảm xúc trong quá trình tiếc thương.
Thông qua những chia sẻ từ Phúc An Viên, hy vọng bạn đã có cái nhìn sâu sắc hơn về lý do tại sao người chết phải buộc chân tay trong các tập tục truyền thống. Tuy nhiên, hiện tại, cơ sở khoa học đã giải thích rõ về hiện tượng quỷ nhập tràng và không nên mê tín quá mức.Hãy giữ gìn và tôn trọng nét đẹp văn hóa tâm linh của những phong tục truyền thống, nhưng đồng thời cũng cần duy trì sự lý trí và khoa học. Đừng phụ thuộc quá mức vào những quan niệm mê tín, mà hãy xem xét chúng thông qua góc nhìn khoa học và hiểu biết mới nhất.
