Nghi thức cúng thí thực là một trong những lễ nghi tâm linh quan trọng trong đạo Phật, nhằm gợi nhớ và cúng dường đến tất cả những sinh linh đã qua đời trong gia đình và những linh hồn đang lang thang khổ đau. Được biết đến cũng dưới tên gọi cúng cô hồn, nghi thức này không chỉ đơn thuần là một nghi lễ mà còn chứa đựng ý nghĩa sâu sắc về lòng từ bi, tình người và sự tha thứ.
Nghi thức cúng thí thực là một trong những nghi thức quan trọng trong đạo Phật, thường được tổ chức vào ngày Rằm tháng 7 âm lịch hàng năm. Tại gia đình, nghi lễ này thường bao gồm việc đốt hương, cúng thức ăn, tiền vàng, cùng vật phẩm linh thiêng để cầu nguyện cho linh hồn được an vui, bình yên trong cõi bất tử. Điều này là một hành động bố thí, nhằm cầu giúp đỡ những linh hồn chết trẻ, chết đường chết chợ mà không có người thờ cúng, luôn khao khát sự chăm sóc.
Lễ cúng cô hồn không chỉ đơn thuần là một nghi lễ tín ngưỡng mà còn là sự biểu hiện lòng biết ơn và tôn trọng đối với những linh hồn bất hạnh. Trong ngày này, người ta thường chuẩn bị các món ăn như bánh trôi, bánh chay, hoa quả, rượu, trà và các vật dụng cúng dường để đặt lên bàn thờ. Sau đó, người chịu trách nhiệm thường đọc kinh và cầu nguyện, ghi nhớ tất cả các vị phật và các vị thần cũng như tất cả các linh hồn đã từ trần.
Nghi thức cúng cô hồn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong văn hoá và tâm linh của người Việt Nam. Thực hiện nghi thức này cho phép người thân của những người đã qua đời thể hiện sự tri ân, tôn trọng và chăm sóc đến những linh hồn lang thang, chết oan, vô tội hoặc không có người thân chăm sóc.
Ngoài ra, nghi thức cúng thí thực còn mang mục đích an ủi và cầu nguyện cho các linh hồn yên nghỉ trong bình an, giải thoát khỏi đau khổ trong cõi âm. Qua việc cúng cô hồn, người thực hiện cũng mong muốn đón nhận sự bảo trợ, phù hộ của các vị thần, linh hồn để gia đình được bình an, may mắn và hạnh phúc.
Một mục đích khác của nghi thức cúng cô hồn là để xua đuổi vận xui, giúp gia đình tránh khỏi những tai ương và thuận lợi hơn trong tương lai. Thực hiện nghi thức này cũng có thể tạo ra sự gắn kết, đoàn kết và đồng cảm trong cộng đồng.
Nghi thức cúng thí thực thường diễn ra từ ngày mùng 2 đến trước 12h trưa ngày 15 của tháng 7 âm lịch. Trong thời gian này, cũng có lễ Vu lan báo hiếu, một dịp quan trọng trong năm của người Phật tử. Trong nghi lễ này, các gia đình thường tiến hành cúng Phật và cúng gia tiên trước khi thực hiện lễ cúng thí thực.
Đối với những ngôi chùa lớn, nghi lễ cúng thí thực thường diễn ra vào mỗi buổi chiều trong tháng 7 âm lịch. Mục đích của việc tổ chức nghi lễ này là để đảm bảo rằng các linh hồn luôn được no đầy, không phải chịu đói khổ, giúp họ yên bình trong cõi âm.
Chuẩn bị mâm cúng cô hồn là một phần cực kỳ quan trọng trong quá trình nghi thức cúng thí thực, và điều này thường phụ thuộc vào truyền thống và tôn giáo của từng gia đình hoặc cộng đồng. Dưới đây là một số vật phẩm thường xuất hiện trong mâm cúng thí thực của người Việt Nam:
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Nam mô thập phương pháp giới thường trụ Tam Bảo tác đại chứng minh!
Con/chúng con kính bạch chư Phật, chư Bồ Tát, chư Hiền Thánh Tăng chứng minh và gia hộ cho con/chúng con. Con/chúng con xin thỉnh chư Thiên, chư Thần linh quang giáng về đây, chứng giám lòng thành và ủng hộ cho gia đình con/chúng con.
Đệ tử con tên là:... Pháp danh (nếu có):... ở tại:... Hôm nay là ngày... tháng... năm..., gia đình con/chúng con, vâng theo lời Đức Phật dạy, hướng tới các vong linh ngạ quỷ khổ đói, thực tập tu tâm từ bi. Con/chúng con sắm sửa vật thực lòng thành, thực hành bố thí, hiến cúng đến cho chúng và cũng đem công đức này, để cầu hạnh phúc đến cho gia đình.
Đệ tử con/chúng con chân thật tu học, dưới sự giáo dưỡng của Sư Phụ và chư Tăng chùa Ba Vàng, con/chúng con xin được nương oai lực Tam Bảo, hạnh nguyện độ sinh và độ cho vong linh của...
Con/chúng con xin thỉnh mời các vong linh cô hồn, ngạ quỷ lang thang đói khổ, không người thân cấp để cúng tế, cùng các vong linh có hữu duyên với gia đình con/chúng con, được nương năng lực của Tam Bảo, mà vẫn tập về tại nơi đây, dự pháp nghe kinh, mong nguyện họ được nương oai lực Tam Bảo, được giác ngộ và thọ tài ẩm thực hiến cúng của gia đình con/chúng con.
Chúng con nhất tâm mời thỉnh (3 lần) Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông, 1 lễ).
Trên đây là một số thông tin về nghi thức cúng thí thực, giúp bạn hiểu rõ hơn về tín ngưỡng và tâm linh của nghi lễ này. Cúng thí thực không chỉ là sự tôn vinh linh hồn, mà còn là một phần của văn hóa truyền thống của người Việt Nam, thể hiện sự gắn kết và chia sẻ yêu thương với những linh hồn đang lang thang khổ đau.
