Phong tục để tang cho người đã khuất có thể nói là một trong những truyền thống văn hóa tâm linh lâu đời của người dân Việt Nam ta được duy trì qua bao thế hệ cho đến tận ngày nay. Người ta có câu “sự tử như sự sanh” - việc để tang nhằm bày tỏ sự biết ơn, lòng hiếu kính của con cháu đối với người thân đã khuất, đáp trả lại tình cảm, sự chăm sóc mà người mất đã đối xử với mình khi còn tại thế. Vậy thực chất nghi thức để tang này có ý nghĩa gì và có cần phải lưu ý hay kiêng kỵ gì trong thời gian này không? Cùng tham khảo ngay bài viết dưới đây để nắm rõ chi tiết hơn nhé.
Việc để tang không chỉ thể hiện sự đau buồn và nhớ thương người đã khuất mà còn là bổn phận của gia đình trong một thời gian cố định. Quá trình để tang bắt đầu sau khi phát tang và kết thúc bằng nghi thức xả tang.
Nghi thức để tang ở Việt Nam chịu ảnh hưởng từ tư tưởng và văn hóa Trung Hoa trong suốt giai đoạn 1000 năm Bắc Thuộc. Đặc biệt, trong thời kỳ này, có sự du nhập của ba nền văn hóa Nho giáo, Phật giáo, và Đạo giáo. Những ảnh hưởng này đã duy trì đến ngày nay, trở thành một trong những phong tục truyền thống lâu đời của người Việt.
Để tang là một hình thức thông báo cho mọi người biết rằng gia đình có người thân vừa qua đời, đồng thời cung cấp thông tin về người đã mất. Đây là khoảng thời gian để tưởng niệm và tri ân những người thân yêu – đặc biệt là ông bà, cha mẹ – những người đã có công sinh thành và dưỡng dục. Qua việc để tang, con cháu bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đối với những công lao to lớn của người đã khuất, đồng thời thể hiện sự đau thương và tiếc nuối trước sự mất mát lớn lao.
Hành động để tang không chỉ mang ý nghĩa tưởng nhớ mà còn là một cách để con cháu cầu mong linh hồn người đã khuất được an nghỉ và yên bình. Họ tin rằng qua việc bày tỏ lòng thành kính này, người đã khuất sẽ phù hộ và mang lại may mắn, thuận lợi trong công việc và cuộc sống của những người còn lại.
Nghi thức để tang, với sự ảnh hưởng sâu đậm từ tư tưởng và văn hóa Trung Hoa trong suốt 1000 năm Bắc Thuộc, cùng với sự du nhập của các nền văn hóa Nho giáo, Phật giáo, và Đạo giáo, đã trở thành một phong tục truyền thống lâu đời của người Việt. Nó không chỉ là biểu hiện của lòng hiếu thảo và sự tôn kính đối với người đã khuất, mà còn là một phần quan trọng trong đời sống tâm linh và văn hóa của mỗi gia đình Việt Nam.
Theo quan niệm dân gian, việc để tang hầu như không mang lại lợi ích trực tiếp cho người đã khuất. Tuy nhiên, đây là khoảng thời gian quan trọng để người thân có thể thực hiện các hành động thiện nguyện, nhằm hồi hướng phước đức cho người đã mất, giúp họ được sanh vào cảnh giới an lành. Đặc biệt, trong thời gian 49 ngày – giai đoạn được gọi là chung thất của người mới mất – các hành động này có ý nghĩa vô cùng quan trọng.
Trong giai đoạn này, gia quyến cần tích cực làm việc thiện, hạn chế sát sanh, và hồi hướng công đức cho người đã khuất. Những việc làm này không chỉ tạo thêm phước lành cho người đã ra đi, mà còn góp phần giúp linh hồn của họ sớm vãng sanh về cõi Tịnh độ, nơi an bình và thanh tịnh.
Vấn đề trang phục khi dự đám tang là điều cần lưu ý nhiều. Trong thời gian để tang người đã khuất, khi tham gia các đám tang, không nên mặc đồ có màu sắc lòe loẹt, sặc sỡ. Thay vào đó, trong tang lễ, chỉ nên sử dụng các màu đen và trắng để thể hiện sự thương tiếc và đau buồn trước sự ra đi của người đã khuất.
Đồng thời, việc trang điểm cũng cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Không nên trang điểm quá đậm mà chỉ nên trang điểm nhẹ nhàng hoặc tốt nhất là không nên trang điểm. Điều này giúp tôn trọng không khí trang nghiêm của buổi lễ và thể hiện lòng thành kính đối với người đã mất.
Việc chú ý đến trang phục và cách trang điểm không chỉ là biểu hiện của sự tôn trọng đối với người đã khuất mà còn giúp tạo ra một không gian tang lễ trang nghiêm và đúng mực. Đây là một phần quan trọng trong việc giữ gìn và thực hiện các nghi lễ tang truyền thống, đảm bảo sự trang nghiêm và ý nghĩa sâu sắc của buổi lễ.
Theo một số quan niệm, trong khoảng 1 năm kể từ khi gia đình có người mất, nên hạn chế đi thăm bạn bè, họ hàng. Việc tránh tụ tập và thăm viếng trong thời gian để tang không chỉ là để thể hiện lòng thương tiếc và tôn kính đối với người đã khuất, mà còn để tránh mang lại điều không may mắn, điềm xui cho người khác.
Quan niệm này bắt nguồn từ việc tin rằng sự đau buồn và khí âm u từ tang lễ có thể ảnh hưởng đến những người xung quanh. Do đó, việc giữ khoảng cách trong thời gian để tang được xem như một cách để bảo vệ cả gia đình tang gia và những người xung quanh khỏi những tác động tiêu cực.
Trong thời gian này, gia đình nên tập trung vào việc thực hiện các nghi thức tang lễ và tưởng nhớ người đã khuất, đồng thời tuân theo các phong tục và nghi lễ truyền thống để thể hiện lòng thành kính và tri ân. Hạn chế tham gia vào các hoạt động xã hội và giữ gìn sự trang nghiêm, yên tĩnh trong gia đình cũng là một cách để thể hiện lòng tôn trọng đối với người đã mất và duy trì sự thanh tịnh trong thời gian tang lễ.
Tương tự với việc thăm viếng bạn bè, gia đình đang để tang người đã khuất nên kiêng việc lấy vợ lấy chồng. Không chỉ được xem là điềm xui, việc tổ chức đám cưới trong thời gian để tang còn bị coi là hành động bất kính với người đã khuất, đặc biệt nếu người đã mất là cha mẹ.
Theo truyền thống, trong vòng 3 năm kể từ khi người thân mất, không nên tổ chức đám cưới. Đây là khoảng thời gian để tưởng niệm và thể hiện lòng thành kính, tiếc thương đối với người đã ra đi. Việc tổ chức lễ cưới trong thời gian này có thể bị xem là thiếu tôn trọng và làm mất đi sự trang nghiêm cần thiết trong gia đình.
Trong những trường hợp bất khả kháng, nếu cần phải tổ chức đám cưới, chỉ nên làm một buổi lễ nhỏ và giản dị. Sau khi thời gian để tang kết thúc, gia đình có thể tổ chức lại một đám cưới lớn hơn. Cách làm này giúp dung hòa giữa việc tuân thủ truyền thống và đáp ứng các nhu cầu thực tế của cuộc sống, đồng thời vẫn giữ được sự kính trọng đối với người đã khuất.
Việc để tang của người Việt không chỉ thể hiện nền văn hóa lâu đời mà còn phân biệt các cấp bậc trong gia đình, thể hiện sự tôn ti trật tự rõ ràng. Qua những thông tin trên, Phúc An Viên hy vọng đã giúp bạn đọc hiểu hơn về nghi thức để tang trong tang lễ.
