Ngày nay, các nghi lễ trong tang lễ tại Việt Nam vẫn duy trì những đặc trưng riêng biệt theo truyền thống. Những nghi lễ này thường phức tạp và mang đậm ý nghĩa tâm linh, và phụ thuộc vào từng vùng miền, chúng có những nét đặc thù riêng. Đa phần các tôn giáo đều có những quy tắc, phong tục và lễ nghi riêng về tang lễ. Tổ chức một quy trình tang lễ luôn là thách thức đối với mọi gia đình, vì trong giai đoạn tang thương, việc tổ chức một tang lễ hoàn chỉnh, chu đáo có thể gặp phải nhiều khó khăn. Hiểu được điều này, Phúc An Viên muốn giới thiệu đến quý vị những thủ tục tổ chức tang lễ theo truyền thống, nhằm hỗ trợ gia đình trong những thời điểm khó khăn nhất.
Để chuẩn bị cho việc tổ chức tang lễ một cách chu đáo và tử tế, có một số bước quan trọng cần được thực hiện:
Những bước chuẩn bị này sẽ giúp cho việc tổ chức tang lễ được diễn ra một cách trang trọng và đúng ý muốn của gia đình và người đã qua đời.
Trước khi tiến hành nghi thức tưởng niệm người quá cố, việc lập bàn thờ vong truyền thống thường được thực hiện. Bàn thờ vong thường có hai cây chuối được đặt hai bên, tượng trưng cho sự trang nghiêm và lòng thành kính của người thân đối với người đã khuất. Tuy nhiên, với sự phát triển của xã hội ngày nay, việc trồng chuối không còn phổ biến như trước. Thay vào đó, người ta thường sử dụng nải chuối, bưởi và các loại hoa quả phù hợp theo mùa để sắp xếp trên bàn thờ vong. Đồng thời, ảnh của người quá cố cũng được đặt ở đó, thường được trang trí bằng hoa cúc hay các loại hoa khác, tạo nên sự trang trọng và lòng thành kính sâu sắc đối với họ.
Lễ nhập liệm, là bước khởi đầu quan trọng trong quy trình tổ chức tang lễ, diễn ra sau khi người quá cố được tắm rửa sạch sẽ, mặc quần áo mới và sắp xếp trên giường. Trong lễ này, con cháu thường sử dụng những tấm vải trắng để khâm liệm người mất, biểu hiện sự thanh khiết và mong muốn cho linh hồn người quá cố được giải thoát.
Việc khâm liệm phải được thực hiện cẩn thận để đảm bảo tấm vải có đủ kích thước, không bị thiếu thốn về chiều cao, chiều rộng so với người đã khuất. Khi khâm liệm đã hoàn thành, thường sử dụng một chiếc chăn hoặc tấm vải mỏng che phủ bên ngoài, nhằm bảo vệ để mọi người không phải nhìn thấy hình ảnh của người quá cố, tránh gây đau lòng và tạo không gian tôn trọng trong nghi thức nhập liệm.
Lễ nhập quan là một trong những nghi lễ quan trọng nhất trong quá trình tổ chức tang lễ, thường được tiến hành sau khi người quá cố đã trải qua nghi thức khâm liệm. Trong lễ này, quan tài sẽ được chuyển vào nhà và đặt ở trung tâm của không gian, với phần đầu hướng ra cửa chính và phần chân hướng về phía bàn thờ.
Khi đóng nắp quan tài, việc đóng đinh kín và đặt bảy ngọn nến lên nắp quan tài thường được thực hiện, mỗi ngọn nến tượng trưng cho một trong bảy ngôi sao. Bên cạnh đó, bát hương cùng với một chén cơm đầy và quả trứng gà luộc, cùng với đôi đũa cắm hai bên trứng gà, được đặt cùng với quan tài. Người thân thường thắp đèn để chiếu sáng liên tục, đồng thời đổ dầu hôi dưới chân quan tài để ngăn ngừa côn trùng xâm nhập.
Phúng viếng là một phần không thể thiếu trong mọi nghi thức quy trình tang lễ. Sau khi thông báo tang, người thân yêu sẽ đến viếng trước, trong khi đó con cháu thường đứng bên cạnh bàn thờ vong để tiếp đón và đáp lại tình cảm của họ.
Thường thì người thân sẽ sử dụng hương hoa và xôi gà để tiến hành nghi lễ phúng viếng, tượng trưng cho lòng thành kính và tình cảm sâu sắc đối với người đã khuất. Trong khi đó, bạn bè thường sử dụng hương và phong bì để thể hiện sự tôn trọng và chia buồn đến gia đình tang quyến. Hành động này không chỉ là biểu hiện của lòng thành kính mà còn là cách thể hiện sự gần gũi và chia sẻ tình cảm trong thời điểm buồn bã của tang lễ.
Lễ chuyển cữu là một nghi thức quan trọng được tiến hành trước khi linh cữu được đưa đi an táng. Ngày trước ngày diễn ra lễ phát dẫn "đưa ma" được gọi là "đưa cữu" và thường diễn ra một ngày trước tổ chức tang lễ chính. Trong lễ này, con cháu thường thực hiện việc quỳ lạy phía sau quan tài trước khi chuyển cữu.
Trong nghi lễ này, quan tài sẽ được đưa ra khỏi nhà và đặt lên xe tang. Con cháu thường thắp hương, thực hiện việc khấn vái và đọc kinh cầu siêu cho người đã khuất. Lễ chuyển cữu mang ý nghĩa lớn lao, đưa linh hồn của người mất về bên kia thế giới, trở về gặp gỡ với tổ tiên và gia nhập thế giới bên kia trong bình an và thanh thản. Đây là một trong những bước quan trọng trong chuỗi nghi lễ tang trọng, thể hiện sự tôn trọng và lòng thành kính đối với người đã qua đời.
Lễ cất đám là bước cuối cùng trong chuỗi nghi thức tổ chức tang lễ, đưa linh cữu về nơi an nghỉ cuối cùng. Trước khi tiến hành lễ cất đám, có nghi lễ động quan, tức việc sửa soạn mọi thứ để chuẩn bị cho lễ cất đám. Trong nghi lễ này, con cháu thường thực hiện việc thắp hương, khấn vái và đọc kinh cầu siêu cho người đã khuất.
Lễ cất đám mang ý nghĩa đưa linh hồn của người mất về với mẹ đất. Truyền thống thường quy định linh cữu sẽ được để đầu đi trước, biểu hiện sự tưởng nhớ và tri ân từ con cháu đối với người đã khuất.
Ngoài ra, nghi thức trong tang lễ truyền thống Việt Nam còn rất nhiều, bao gồm lễ thành phục, lễ phát tang, lễ hạ huyệt, lễ mở cửa mả, và nhiều nghi lễ khác. Mỗi nghi thức mang ý nghĩa riêng, thể hiện lòng kính trọng và biết ơn của con cháu đối với người đã qua đời.
Phúc An Viên mong rằng việc cung cấp đầy đủ nghi lễ theo phong tục truyền thống của người Việt Nam sẽ hỗ trợ các gia đình trong việc hiểu rõ và chuẩn bị cho tổ chức tang lễ một cách tử tế. Các gia đình cũng có thể liên hệ với các dịch vụ mai táng để được hỗ trợ chi tiết về các nghi thức này, từ việc chuẩn bị cho nghi lễ tiễn đưa người thân của mình. Phúc An Viên cam kết hỗ trợ gia đình tang quyến bằng việc cung cấp thông tin và tư vấn chính xác nhất về các dịch vụ mai táng trọn gói, giúp gia đình có thể tổ chức tang lễ một cách đúng đắn và tôn trọng.
