Hỏa thiêu, hay gọi là hỏa táng, là một hình thức mai táng phổ biến được sử dụng ở nhiều quốc gia trên thế giới ngày nay. Tại Việt Nam, dù còn mới mẻ nhưng hình thức này đang dần trở nên phổ biến hơn. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về quy trình hỏa thiêu. Hãy cùng khám phá chi tiết hơn qua bài viết dưới đây từ Phúc An Viên.
Hoả thiêu là phương pháp mai táng người chết bằng cách đốt xác để thu được tro cốt, sau đó đặt vào hủ đựng tro cốt. Tùy thuộc vào tôn giáo, xương cốt sau khi hoả thiêu có thể được chôn cất, đặt trong nhà thờ hoặc gửi đến các nơi thờ phụng như chùa, nhà thờ, đình, miếu... Một số nơi cũng cho phép rải tro ra sông, hồ, đồi, núi theo nguyện ước của người đã qua đời.
Ở các nước phương Tây, nhất là tại Mỹ và Canada, hỏa thiêu đã trở thành một hình thức an táng phổ biến, phản ánh sự chấp nhận và ứng dụng tiên tiến trong việc xử lý tang thi. Mặt khác, ở các quốc gia phương Đông như Nhật Bản, việc hỏa táng được quy định bắt buộc đối với người đã khuất, dẫn đến việc hầu hết dân số lựa chọn hình thức này khi có người qua đời. Sự lan rộng của hình thức an táng này không chỉ phản ánh sự tiến bộ về mặt văn minh và y tế, mà còn phản ánh tình trạng ngày càng cạn kiệt về tài nguyên đất đai.
Tính từ góc độ tâm linh, ở Ấn Độ, cảnh tượng hàng ngày của những đám hỏa thiêu tại sông Hằng, Varanasi, là một biểu tượng của sự kính trọng và sự kết nối sâu sắc với đạo Hindu. Việc thiêu xác chết và thả tro vào dòng sông không chỉ là một hình thức mai táng, mà còn là một nghi lễ tôn giáo thiêng liêng, đánh dấu sự trở về với vũ trụ và sự hòa nhập vào vòng xoay của cuộc sống và cái chết.
Chi phí cho hỏa thiêu thường rất thấp so với các hình thức an táng truyền thống. Gia đình chỉ phải chi trả cho việc thuê dịch vụ tổ chức tang lễ, mua quan tài và chi phí sử dụng lò thiêu. Do đó, so với việc xây dựng mộ và mua đất an táng, chi phí cho hỏa táng chỉ bằng khoảng 1/5.
Hơn nữa, hỏa thiêu không đòi hỏi việc cải táng hoặc bốc mộ. Ngay cả khi cần di dời (chôn hủ đựng tro cốt), việc này cũng rất đơn giản vì hủ cốt dễ dàng di chuyển, không gây ra sự phức tạp và chi phí lớn như việc cải táng hoặc bốc mộ. Đồng thời, việc bảo dưỡng, chăm sóc và bảo quản hủ cốt cũng rất thuận tiện và không đòi hỏi nhiều công sức.
Quy trình hỏa thiêu thường được thực hiện trong lò với nhiệt độ rất cao, điều này dẫn đến việc tiêu diệt tất cả các vi khuẩn và nguy cơ bệnh truyền nhiễm. Phần còn lại sau khi hỏa táng chỉ là tro cốt, được đặt trong hủ sành hoặc hủ đá, do đó đảm bảo vệ sinh và không gây nguy cơ ô nhiễm môi trường.
Theo quan điểm của đạo Phật, một sinh linh có hai phần: thân xác và tâm linh, được gọi là hồn và xác. Trong đó, hồn được coi là phần quan trọng hơn, còn xác chỉ là vật chất, chết đi rồi sẽ trở về với cát bụi. Theo triết lý Phật giáo, thân xác chỉ như một chiếc áo, mỗi kiếp chúng ta đều mặc và sau đó cởi bỏ. Điều này được thể hiện qua câu nói trong nhà Thiền: "Sinh như đắp chăn đông, Tử như cởi áo hạ".
Khi an táng bằng hình thức hỏa thiêu, việc này giúp người quá cố không còn gắn bó với thân xác, không chấp niệm vào vật chất, từ đó giúp họ tránh khỏi sự mê mải và lạc vào vòng luân hồi không tận.
Gia đình tang quyến thường phải đến Ủy ban nhân dân (UBND) của phường để làm thủ tục giấy báo tử. Sau khi có giấy này, họ sẽ đưa lại cho dịch vụ mai táng để dịch vụ này tiến hành đăng ký và lập hợp đồng cho quá trình hỏa thiêu. Trong hợp đồng này, sẽ ghi rõ các điều khoản và thỏa thuận, bao gồm cả thời gian và ngày giờ dự kiến cho quá trình hỏa táng theo yêu cầu của gia đình.
Sau khi có giấy chứng tử, gia đình thường tìm kiếm các dịch vụ mai táng trọn gói để thuê việc tổ chức tang lễ cho người thân của mình. Thời gian tổ chức tang lễ thường kéo dài từ 2 đến 3 ngày, tuỳ thuộc vào mong muốn và thỏa thuận của gia đình.
Khi tang lễ đã được tổ chức xong, bên dịch vụ mai táng sẽ có đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp đến kiệu quan tài bằng xe chuyên dụng đến nơi lò hỏa táng để tiến hành quy trình hỏa thiêu. Điều này đảm bảo sự chuyên nghiệp và tôn trọng trong quá trình tiếp tục của nghi lễ.
Sau khi đưa đến lò hỏa táng, nhân viên của lò sẽ tiến hành chuẩn bị nhãn dán, bao gồm tên tuổi, số hợp đồng, ca hỏa táng và các thông tin khác cần thiết, nhằm nhận biết và đảm bảo không xảy ra sai sót trong quy trình hỏa thiêu.
Quan tài sẽ được đưa vào buồng đốt, nơi nhiệt độ sẽ tăng lên khoảng 1200 đến 1400 độ C. Thời gian trung bình cho một ca hỏa táng là khoảng 3 đến 4 giờ.
Khi quá trình hỏa táng kết thúc, tàn dư thu được sẽ là tro cốt. Tro cốt bao gồm các phần không thể phân hủy như xương cốt và các vật liệu khác như quần áo, gỗ từ quan tài và các vật dụng cá nhân khác.
Sau quá trình hỏa thiêu, tàn dư sẽ được đưa vào bộ vi xử lý để tách ra thành hai phần riêng biệt: phần tro và phần cốt.
Phần cốt, tức là các phần xương cốt khó phân hủy, sẽ được đặt vào hủ và trao trực tiếp cho gia đình của người quá cố. Điều này đảm bảo sự tôn trọng và phù hợp với mong muốn của gia đình.
Phần tro, hay những vật liệu khác như quần áo, gỗ từ quan tài và các vật dụng cá nhân, sẽ được xử lý tiếp theo. Phần này có thể được mang đi hủy hoặc nếu gia đình có yêu cầu lấy lại, họ cần liên hệ với ban quản lý của lò hỏa táng để thực hiện các thủ tục cần thiết.
Quy trình hỏa thiêu diễn ra khép kín và luôn tuân thủ theo từng bước nhất định, nhằm đảm bảo tính chính xác và tôn trọng đối với người đã khuất cũng như đáp ứng các tiêu chuẩn về an toàn và môi trường. Hình thức mai táng này đang được khuyến khích ngày càng nhiều, không chỉ để bảo vệ môi trường mà còn để thể hiện tinh thần văn minh và tôn trọng đối với quy luật tự nhiên.
