Trong các nghi lễ tang, giai đoạn từ khởi tang đến an táng được xem là vô cùng quan trọng. Đây là thời điểm chiếm phần lớn trong chương trình và đóng vai trò then chốt trong các nghi thức tâm linh để đưa người quá cố về với cõi an lạc. Trong quá trình này, lễ hạ huyệt được coi là một trong những nghi lễ trọng đại nhất. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu chi tiết về nghi lễ này.
Trong quá trình tổ chức đám tang, Hạ Huyệt là một phần không thể thiếu của nghi lễ mai táng (chôn cất). Nó xảy ra khi linh cữu của người quá cố được đưa đến khu vực mai táng và bắt đầu chuỗi thủ tục chuẩn bị cho việc an táng.
Các giai đoạn của đám tang bao gồm sơ khởi (khởi tang), lễ tang, di quan và Hạ Huyệt. Hạ Huyệt đóng vai trò cuối cùng trong chuỗi nghi lễ này, trước khi gia đình tiến hành đặt thi thể của người quá cố vào lòng đất (huyệt mộ đã được chuẩn bị trước) để yên nghỉ vĩnh viễn.
Lễ hạ huyệt là quá trình đưa linh cữu xuống huyệt đạo, diễn ra khi linh cữu của người đã qua đời được đưa đến khu vực an táng và chuẩn bị cho các thủ tục chôn cất. Đây là giai đoạn cuối cùng trong nghi thức tang lễ, khi gia đình hạ thân xác xuống lòng đất.
Việc chọn nơi an táng là điều cần cẩn trọng để đảm bảo vị trí đất tốt lành và đẹp đẽ. Vị trí nghĩa trang có tác động sâu sắc đến sự an nghỉ và tài lộc của người đã khuất, do đó việc lựa chọn phải đáp ứng tiêu chí đất sạch và vị thế tốt, được đào theo hướng thầy địa chỉ bảo để hỗ trợ âm dương thuận lợi.
Sau khi hoàn thành lễ cúng thổ thần, linh cữu được đưa xuống huyệt theo đúng giờ và hướng. Có những nơi sử dụng cờ minh tinh phủ trên linh cữu, trong khi khác lại mang ra hướng Bắc để đốt.
Trong quá trình nghi lễ này diễn ra, thường có thực hiện bài điếu văn để bày tỏ lòng thương tiếc trước khi đưa linh cữu vào lòng đất. Mọi người tham dự lễ tang thường mang đất để bỏ vào huyệt, mong người đã khuất được an nghỉ.
Trong lễ tang của Phật tử, thường có sự tham gia của tăng ni trong việc tụng kinh niệm. Khi hoàn tất việc lấp đất, các Phật tử thường đi quanh mộ, cầm nhang và tụng kinh để cầu nguyện cho linh hồn người đã khuất được an vị.
Kính lạy Bản cảnh hậu thổ thần linh chư vị:
Con cháu của gia tộc chúng tôi, nguyện được kính dâng lễ vật và lễ nghi tôn kính các vị trước khi hạ huyệt cho người thân của chúng tôi. Hôm nay là ngày… tháng… năm…, tại khu đất này, chúng tôi sắp tiến hành hạ huyệt cho tang quyến là… (họ và tên), người đã từ trần ngày… tại địa điểm khác.
Con cháu của gia tộc chúng tôi cảm tạ các vị đã ban cho người thân của chúng tôi một cuộc sống tốt đẹp, một cuộc đời đầy đủ và hạnh phúc. Những năm tháng qua, người thân của chúng tôi đã luôn tuân thủ các nguyên tắc của đạo đức và giữ gìn các giá trị tốt đẹp của gia đình. Chúng tôi cũng cảm tạ các vị đã ban cho chúng tôi sự bảo vệ và hỗ trợ suốt những năm qua.
Nay chúng tôi đến với các vị để kính dâng lễ vật và lễ nghi, và mong muốn được sự ủng hộ và giúp đỡ của các vị khi tiến hành hạ huyệt cho người thân của chúng tôi. Chúng tôi hy vọng rằng người thân của chúng tôi sẽ được an vui và bình yên tại nơi nghỉ ngơi cuối cùng của mình.
Cẩn cáo.
Không nên mặc quần áo lòe loẹt. Nên chọn màu sắc trung tính, trầm tính như đen trắng để tôn trọng gia đình trong thời khắc đau buồn. Tránh nói cười lố lăng, ầm ỹ.
Hạn chế cười nói, chỉ trỏ, phán xét và đặc biệt không có hành vi bất kính đối với các huyệt mộ xung quanh. Điều này có thể mang lại xui xẻo cho người thực hiện sau này.
Hạn chế việc chụp ảnh khi đi đưa tang. Nếu gia đình có nhu cầu, nên để họ tự sắp xếp hoặc nhờ vả, không nên làm việc này một cách bừa bãi.
Sau khi đi đưa tang, nên xông vỏ bưởi, bồ kết trước khi bước vào nhà để tống uế khí ra ngoài. Điều này giúp làm tăng dương khí cho người đưa tang và tránh đau ốm sau này.
Quá trình di chuyển linh cửu và thực hiện lễ hạ huyệt nên tiến hành nhẹ nhàng, bởi người mất được coi như đang có giấc ngủ vĩnh hằng. Tôn trọng này là quan niệm từ xưa đến nay, nên nhẹ tay nhẹ chân khi thực hiện.
Khi đi ra, nên đi thẳng để về, không quay đầu lại. Điều này giúp vong linh người đã khuất không bị quyến luyến và dễ dàng siêu sinh.
Nên tống táng cả những món đồ cùng người đã mất đi. Không nên sử dụng đồ của người đã khuất như quần áo, giày dép cho người sống.
Các quy tắc này không chỉ là sự tôn trọng đối với người đã khuất và gia đình, mà còn mang tính tâm linh và truyền thống lâu đời của nền văn hóa Việt Nam.
Thông tin về lễ hạ huyệt và các quan niệm, thủ tục liên quan đã được cung cấp ở trên. Để tìm hiểu thêm về các nghi thức và truyền thống tang lễ, bạn có thể tham khảo các nguồn tài liệu về văn hóa và tín ngưỡng dân gian, hoặc nghiên cứu các tài liệu chuyên sâu về phong tục tụng của từng vùng miền trong nước. Ngoài ra, việc hỏi thăm người có kinh nghiệm trong việc tổ chức tang lễ cũng là một cách hiệu quả để hiểu rõ hơn về các thực tiễn và ý nghĩa sâu sắc của các nghi lễ này.
